Empathy: The Other's Shoes

This is my Good day Talk delivered during the DBS Morning Assembly last September 2013. Disclaimer: I do not own all the stories here. 

Nakasabay mo na bang mag-lunch ang Diyos? Ano kaya ang feeling na kasabay mo Siyang kumakain ng adobong manok?

Sa buong buwan ng Setyembre ay itinuon natin ang ating pansin sa isang Bosconian bilang mapagmahal sa kapayapaan, katarungan, at pagkakaisa sa pamamagitan ng masayang paglilingkod. A Bosconian works for peace, justice, and solidarity through joyful service. Siguro naman sa dami ng mga nagbigay ng Good Day talk dito tuwing umaga ay mas naintindihan n’yo na ang profile natin sa buwang ito. Ngunit, bago tuluyang magtapos ang buwan (dahil sa Martes ay October na), hayaan ninyong humabol ako.

Mayroon akong bagong salita na ituturo sa inyo sa araw na ito at sana palagi na ninyo itong tatandaan. Ito ay hindi lamang isang salita kundi, higit sa lahat, ito ay isang pag-uugali. Mahirap makamit ang kapayapaan kung wala ang pag-uugaling ito. Sinusubukan kong isalin ito sa wikang Filipino pero wala akong makita kaya sa Ingles na lang. Ito ay ang salitang EMPATHY. Sabihin n’yo nga, empathy.

In simple definition, empathy is putting yourself into the shoes of another person. Sa madaling salita, ilalagay mo ang sarili mo sa sitwasyon ng ibang tao bago ka kumilos, magsalita, o mag-isip upang mas maintindihan mo siya. “Kung ako ang nasa sitwasyon niya, ano kaya ang mararamdaman at gagawin ko?”, ‘yan ang tanong na ginagamit.

ANG LOLO AT ANG BATA

Isang manunulat at kilalang tagapagsalita si Leo Buscaglia. Minsan ay nagkwento siya tungkol sa isang paligsahan kung saan siya ay judge. Ang layunin nito ay alamin kung sino ang pinaka mapagkalingang bata.

Ang nanalo ay isang apat na taong gulang na may kapitbahay na lolo na kamamatay pa lamang ang asawang lubhang minamahal.

Nang kanyang makita si lolong umiiyak, agad na nagpunta ang bata sa bakuran ni lolo at kumalong sa kanyang mga hita at naupo lamang doon habang umiiyak ang matanda.

Maya-maya ay umuwi na ang bata. Nakita pala siya ng kanyang nanay na may pagtataka. Nang tanungin ang bata ng kanyang nanay kung ano ang sinabi niya kay lolo, sagot niya: “Wala po…tinulungan ko lang po siyang umiyak.”

Empathic ang tawag sa taong sensitibo sa kalagayan ng ibang tao kung kaya, kaya niyang maintindihan ang pinagdadaanan ng iba. Kung minsan, kahit walang salita, sapat na ang tabihan at tulungang umiyak ang isang kaklaseng masama ang loob dahil nag-away na naman ang mga magulang niya kagabi. Isang safe na yakap (walang malisya ha), tapik sa balikat, akbay, at isang matamis na ngiti, OK na para gumaan ang dinadala niya.

Empathic ka kung sa tuwing dumarating si daddy o si mommy sa bahay ay tinutulungan mo siyang hubarin ang kanyang sapatos at binibigyan mo siya ng tsinelas dahil alam mong pagod ang kanyang mga paa mula sa maghapong pagtatrabaho. Empathic ka kung sa loob ng klase ay hindi ka na dumadagdag sa ingay at gulo ng iba dahil concern ka na matapos ni teacher ang aralin at nang ang lahat ay may bagong matutunan. Empathic ka kung sa tuwing may misa ay masaya kang nagdadala ng canned goods, tsinelas, school supplies para sa kapwa mo bata na walang wala nang walang anumang reklamong sinasabi. At empathic ka kung pagkatapos mong kumain ng lunch sa canteen ay ililigpit mo ang iyong pinagkainan dahil sensitibo ka na hindi na dagdagan pa ang maraming pisikal na trabaho ng mga ate at kuya.

PALAKA

Isang grupo ng mga palaka ang naglalakbay sa kagubatan, at dalawa sa mga ito ay biglang nahulog sa malalim na hukay.

Ang ibang mga palaka ay agad nagtipon sa paligid ng hukay. Nang makita nila kung gaano kalalim ang hukay ay sinabi nila sa dalawa na lagot na sila pagkat doon na sila mamamatay.

Ngunit binalewala ng dalawang palaka ang sinasabi ng iba at pinilit pa rin nilang makaalis sa hukay nang buong lakas. Ngunit, ‘yung ibang mga palaka ay sinasabihan pa rin silang huwag nang magpumilit dahil wala na silang ligtas, at mamamatay na sila roon.

At hindi naglaon ay nanghina na nga ang isa dahil sa pakikinig sa mga sinasabi ng iba kung kaya’t bumigay na nga siya – tumumba at namatay.

Ngunit ‘yung isa ay sige pa rin ang pagtatangka na makaalis sa hukay. Patuloy din naman ang pangpahina ng loob ng iba. “Hindi ka na makakaalis diyan”, wika nila. “Mamamatay ka na riyan, ‘wag ka nang magpagod pa.”

Ngunit lalo pang nagsikap makaalis ang natitirang palaka na nasa hukay. Tumalon siya nang tumalon hanggang siya ay makaahon! Nang siya ay nakaalis na sa hukay, tinanong siya kung narinig niya ang sinasabi nila na mamamatay na siya.

“Naku, sorry po, ako po ay ‘bingi’,” tugon ng palaka. ‘Yun pala, akala niya ay buong suporta silang sumisigaw na makakaalis din siya at ‘wag mawawalan ng pag-asa.

Dalawang aral ng kuwento. Una, may kapangyarihang bumuhay at pumatay ang DILA. Sa taong lugmok, ang salitang may malasakit ay nagpapalakas ng kalooban at nakatutulong para makabangon ang isang nakahandusay. At ikalawa, ang salitang masasakit sa taong lugmok na ang siyang kinakailangan para ang taong ito ay di na makabangon at tuluyan nang mamatay.

Empathic ka kung alam mong iniisip mo muna ang sasabihin mo sa iba, kung makakasakit o hindi, bago mo ibuka ang iyong bibig. Alam naman ng lahat na ang pagtawag sa ibang tao ng ibang pangalan, lalo na kung ito ay upang manakit nang paulit-ulit, ay hindi tama. Ang name calling ay isang klase ng bullying. Hindi naman bingi ang kaklase mo para hindi niya marinig ang mga masasakit na salita na sinasabi mo sa kanya. Hindi kapayapaan, katarungan, at pagkakaisa ang bunga niyan kundi pag-aaway, pananakit, at pagkakawatak-watak.

Mag-ingat sa mga salitang binibitawan. Ugaliing gumamit ng mga salitang makapagbibigay buhay sa mga tao sa paligid mo. Ito ang “KAPANGYARIHAN NG SALITA”.

LUNCHDATE WITH THE LORD

Nakasabay mo na bang mag-lunch ang Diyos? Ano kaya ang feeling na kasabay mo Siyang kumakain ng adobo?

May isang bata ang nais makatagpo ang Diyos. Alam niya na malayo ang biyahe patungo sa bahay ni Hesus – ang tunay na BIG BROTHER, kung kaya’t siya ay naghanda para sa malayong paglalakbay. Nagbaon siya ng masarap na pagkain tulad ng adobong manok, kanin, at mineral water.

Nang siya ay nakaka-3 kilometro na ay nakita niya ang isang matandang babae, nakaupo sa bangketa at pinapanood ang mga naglalakad. Umupo siya malapit dito, nakiramdam, at inilabas ang kanyang mga baon upang kumain.

Nang siya ay akmang iinom ng tubig, napansin niya na mukhang gutom ang matandang babae, kung kaya’t inalok niya siya ng kanin at adobo. Agad naman itong tinanggap ng tuwang-tuwang matanda. Ang kanyang ngiti ay napakaganda at napakatamis. Ninais ng bata na muling makita ang ngiting ito, kaya inalok niya siya ng tubig.

Muli, ang babaeng matanda ay ngumiti nang pagkatamis-tamis. Natuwa ang bata at silang dalawa ay nagpalipas nang mahabang oras na magkasama, kumakain, at nagngi-ngitian na walang isa mang salitang binibitiwan.

Nang maggagabi na, naisip ng bata na siya ay pagod na at oras na ng pag-uwi, kaya’t siya ay tumayo upang umalis. Ngunit nakakailang hakbang pa lamang ang bata nang siya ay bumalik at niyakap nang mahigpit ang matanda. Minsan pa ay napangiti nang napakaganda ang matanda.

Pumasok ang bata sa kanilang bahay. Nagtataka ang kanyang ina dahil bakas ang labis na saya sa mukha niya. Tinanong siya ng kanyang ina: “Ano ang ginawa mo sa araw na ito at masayang masaya ka?”

Sumagot ang bata, “Nag-lunch po kami ni God.” Saglit na katahimikan. Bago nakapagsalita pa ang ina sinabi niya, “Alam n’yo po ‘Nay, ngayon lang po ako nakakita ng ganoon kagandang ngiti!”

Samantala, ang matandang babae ay masayang masaya ring umuwi ng kanilang tahanan.

Agad na napansin ng kanyang anak ang maaliwalas na mukha ng kanyang ina, kaya tinanong niya siya: “Nay, sa’n ka nanggaling at bakas na bakas ang saya sa iyong mukha?” Sumagot ang kanyang ina nang pabulong subalit may saya at nagmamalaki: “Inilibre ako ng pananghalian ng Diyos. Kumain kami ng pinakamasarap na adobo at kanin. At sa tabing daan kaming dalawa ay masayang kumain.” Bago pa makasagot ang anak, muli siyang nagsalita: “Hindi ko inaasahan na ganoon pala siya kabata!”

Bosconians, hinahamon ko kayo…sa pagtatapos ng buwang ito, simulan nating maging mga peacemakers sa loob ng paaralan, sa inyong mga klase, sa inyong mga kaklase at guro, sa pagsakay ninyo sa inyong mga bus service at sa jeep, sa inyong mga kalaro sa labas ng inyong bahay, at maging sa loob ng inyong mga tahanan kasama ang inyong mga kapamilya.

Bago kumilos, magsalita, at magdesisyon, tanungin muna ang sarili: Kung ako ang nasa sitwasyon ng taong ito, ano kayang mararamdaman at gagawin ko? Maging sensitibo sa iba. Maging empathic upang magkaroon ng kapayapaan, katarungan, at pagkakaisa rito sa paaralan at sa inyo-inyong komunidad. Kung magkagayon, masarap nang sabihin ang LIVE JESUS AND MARY dahil talagang isinasabuhay natin sila at ang kanilang mga itinuturo. Sa paraang ‘yan, para na ring nagkaroon ng langit dito sa lupa at nakasabay nating kumain ng lunch si Hesus. Hindi lang nakasabay, sagot pa Niya lunch natin.

Magandang umaga sa inyong lahat at maraming salamat. Isabuhay si Hesus at si Maria!